To κοινό όνομα της τρανονυχτερίδας (Eptesicus serotinus), μας υποδηλώνει αμέσως την ταυτότητά του, καθώς είναι ένα είδος μεγαλόσωμης νυχτερίδας.
Το πρώτη συνθετικό του επιστημονικού ονόματος (eptesicus: έπτεν, πετώ+οίκος=σπίτι) σχετίζεται με την ικανότητά του ζώου να πετάει και τη συνήθειά του να χρησιμοποιεί ανθρώπινες εγκαταστάσεις για να κουρνιάσει, ενώ το δεύτερο συνθετικό (serotinus: λατινικό serus= αργά στην ημέρα) υποδηλώνει τη δραστηριοποίησή του το σούρουπο.
Η τρανονυτερίδα είναι μια μεγαλόσωμη νυχτερίδα
με μήκος σώματος με την ουρά μέχρι 14 εκατοστά, άνοιγμα φτερών μέχρι τα 38 εκατοστά και βάρος μέχρι και 25 γραμμάρια. Έχει σώμα ρωμαλέο, μεγάλο κεφάλι με μεσαίου μεγέθους αυτιά, πλατύ ρύγχος και μικρά μάτια. Η γούνα της είναι μακριά, καστανή/σκούρα καστανή στη ράχη και ανοικτή καστανή/κιτρινοκαστανή στην κοιλιακή περιοχή, ενώ πρόσωπο και αυτιά είναι σκούρα καστανά.
Τα χαρακτηριστικά πρόσθια άκρα-φτερά είναι σχετικά πλατιά. Εξαπλώνεται σε όλη την Ελλάδα και απαντάται σε καλλιέργειες, χωράφια, οπωρώνες, όρια δασών, λιβάδια, υδατοσυλλογές, αλλά και χωριά και πόλεις. Κουρνιάζει σε κουφάλες δέντρων, ρωγμές βράχων, σπηλιές και σε διάφορα σημεία των σπιτιών. Είναι νυχτόβιο ζώο, πετάει με μεγάλη ταχύτητα και ευκινησία και τρέφεται με έντομα τα οποία συλλαμβάνει εν πτήση μέσω ηχοεντοπισμού, αλλά προσαρμόζεται στη διαθέσιμη κατά καιρούς τροφή οπότε και συλλαμβάνει έντομα από τα φύλλα των δέντρων ακόμα και από το έδαφος.
Η προστασία της τρανονυχτερίδας σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι «επαρκής» καθώς περιλαμβάνεται στους καταλόγους πλήθους συμβάσεων και νόμων. Οι άμεσες πιέσεις πάνω στους πληθυσμούς του δεν φαίνεται ότι είναι έντονες, όμως σημαντικότατες είναι οι έμμεσες πιέσεις σχετίζονται με την καταστροφή των θέσεων κουρνιάσματος στις ανθρώπινες εγκαταστάσεις (αναπαλαίωση ή καταστροφή παλιών κτιρίων) και τη συρρίκνωση, υποβάθμιση και καταστροφή των οικοτόπων που τρέφεται. Τρεφόμενη αποκλειστικά με έντομα, η εκτεταμένη χρήση εντομοκτόνων, και ειδικά σε αστικές και αγροτικές περιοχές επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό αρνητικά την διατήρηση των πληθυσμών της τρανονυχτερίδας που δηλητηριάζεται έμμεσα μέσω των εντόμων.
Στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού η τρανονυχτερίδα αν και δεν αποτελεί ένα κοινό είδος -από τα μέχρι στιγμής δεδομένα- παρόλα αυτά καταγράφεται. Η προτίμησή της για τις ανθρώπινες εγκαταστάσεις σημαίνει ότι μεγαλόσωμα άτομα νυχτερίδων σε πόλεις και χωριά που βλέπει ο επισκέπτης ή ο κάτοικος της περιοχής να κυνηγούν σε κολώνες φωτισμού κατά τις βραδινές ώρες πιθανόν είναι τρανονυχτερίδες, όμως ο κρυπτικός, νυκτόβιος τρόπος ζωής της δεν επιτρέπει πιο άμεση παρατήρησή.
Η απώλεια των σημείων κουρνιάσματος στα κτίρια αποτελεί βασική αιτία της μείωσης των πληθυσμών της σε ορισμένες περιοχές, και αναλογιζόμενοι τις σημαντικές υπηρεσίες που μας προσφέρει τρεφόμενη με έντομα σίγουρα μπορούμε να της παραχωρήσουμε τον ελάχιστο χώρο που χρειάζεται, ακόμα και αν αυτός βρίσκεται σε κάποιο απόμερο σημείο του σπιτιού μας.