ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ο περιβαλλοντικός πλούτος των εκβολών του Πεδιαίου και του Γιαλιά θα μπορούσε να δώσει τον βασικό χαρακτήρα της ανοικοδομημένου Βαρωσιού – Πρόσφατη μελέτη του ΣΑΕ
Το Συμβούλιο Ανοικοδόμησης και Επανεγκατάστασης (ΣΑΕ) ιδρύθηκε το 2004 με σκοπό να εποπτεύσει, να συντονίσει και να υλοποιήσει την ανοικοδόμηση των κατεχόμενων εδαφών που θα επανέλθουν με μιά λύση του Κυπριακού στη Δημοκρατία. Για αυτο το λόγο κατά καιρούς εκπονεί μελέτες που μπορούν να σταθούν βοηθητικές όχι μόνο για την ετοιμότητα της Δημοκρατίας στο θέμα της ανοικοδόμησης και επανεγκατάστασης αλλά και για την ανάπτυξη του διαλόγου για το μέλλον των επιστραφέντων εδαφών. Μια τέτοια μελέτη, η οποία ολοκληρόθηκε πριν από δύο μήνες και αφορά την αστική ανάπτυξη της Αμμοχώστου, φέρνει για πρώτη φορά στη δημοσιότητα η ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΣΠΙΔΑ. Όπως προκύπτει μέσα από τη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα μας ο Πολιτικός Μηχανικός και σύμβουλος στο ΣΑΕ, κ. Θέμος Δημητρίου, ειδικά ενδιαφέρον αποτέλεσμα αυτής της μελέτης είναι ο εντοπισμός στην Αμμόχωστο τεράστιων περιβαλλοντικών πόρων, οι οποίοι θα μπορούσαν να δώσουν το βασικό χαρακτήρα της πόλης.
Συνέντευξη: Παύλος Νεοφύτου
Για το σενάριο επιστροφής της κατεχόμενης Αμμοχώστου και την ανάγκη ανοικοδόμησης της μέχρι πού έχουν φτάσει μέχρι στιγμής οι μελέτες του Συμβουλίου Ανοικοδόμησης και Επανεγκατάστασης ;
Ειδικά για την Αμμόχωστο έχουμε ολοκληρώσει πριν από δύο περίπου μήνες μια προκαταρκτική πολεοδομική μελέτη, με το όνομα ”Προκαταρκτική Μελέτη Αστικής Ανάπτυξης για την Αμμόχωστο”, η οποία δεν καταλήγει σε προτάσεις, αλλά έχει μαζέψει το υλικό το οποίο χρειάζεται για να γίνουν συζητήσεις και άλλες μελέτες για το πώς θα προχωρήσουμε παρακάτω. Ειδικά ενδιαφέρον αποτέλεσμα αυτής της μελέτης είναι ο εντοπισμός στην Αμμόχωστο τεράστιων περιβαλλοντικών πόρων. Και δεν μιλάμε μόνο για την κλειστή πόλη, γιατί δεν πιστεύουμε ότι η κλειστή πόλη μπορεί να λειτουργήσει από μόνη της, αλλά πρέπει να συνδυαστεί με την υπόλοιπη περιοχή, τόσο την υποτιθέμενη, δηλαδή την επιστρεφόμενη στους Ελληνοκυπρίους, όσο και με την τουρκοκυπριακή.
Ποιοι είναι αυτοί οι περιβαλλοντικοί πόροι;
Πέρα από την πόλη βρίσκονται οι υδροβιότοποι των εκβολών του ποταμού Γιαλιά και του Πεδιαίου, κάτι το οποίο τείνουμε να ξεχνάμε, αλλά όταν πάει κοντά κάποιος ευαισθητοποιημένος και ρίξει μια ματιά τότε θα διαπιστώσει ότι είναι απίστευτος ο περιβαλλοντικός πλούτος που υπάρχει, όπως λίμνες, κανάλια, πτηνά, πλούσια πράσινη βλάστηση και βάλτοι, τα οποία έχουν τεράστιο ενδιαφέρον. Κι εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι αυτά τα πράγματα αν δεν προστατευτούν θα καταστραφούν. Και έχουμε δείγματα που μαρτυρούν ότι ήδη ορισμένες περιοχές έχουν καταστραφεί με οικιστικές αναπτύξεις.
Πώς θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν οι υδροβιότοποι της Αμμοχώστου;
Από εκεί και πέρα είναι η προοπτική της σύνδεσης αυτών των υδροβιότοπων με την πόλη. Είναι τόσο εκτεταμένοι αυτοί οι υδροβιότοποι που μπορούν να αποτελέσουν το βασικό χαρακτήρα της πόλης. Συνήθως μιλάμε για το Βαρώσι και νομίζουμε ότι είναι μια σειρά ξενοδοχείων στην παραλία. Μα εκείνη η σειρά ξενοδοχείων στην παραλία είναι ένα πολύ μικρό μέρος όλης της έκτασης. Άρα κάλλιστα μπορεί αυτός ο πράσινος πλούτος να δώσει το χαρακτήρα της πόλης, σε συνδυασμό με τον αρχιτεκτονικό πλούτο της παλιάς πόλης. Η αρχιτεκτονική κληρονομιά της παλιάς Αμμοχώστου είναι και αυτό κάτι το απίστευτο. Υπάρχει ίσως η πιο πυκνή παρουσία μεσαιωνικών εκκλησιών στην Κύπρο εκεί μέσα. Ερείπια μεν, αλλά με σωστή αξιοποίηση μπορούν να κρατήσουν έναν χαρακτήρα απίστευτο.
Ο κ. Θέμος Δημητρίου, Πολιτικός Μηχανικός και σύμβουλος στο ΣΑΕ
Και πώς θα αξιοποιηθεί αυτή η μελέτη;
Αυτή είναι η ερώτηση των χιλίων δολλαρίων, όπως συνηθίζουν να λένε. Η δική μας άποψη είναι ότι θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση για μια σειρά από μελέτες οι οποίες προτείνονται και εδώ μέσα και να περάσει σιγά σιγά στην Πολεοδομία για να κάνει ένα προκαταρκτικό πολεοδομικό σχέδιο για την πόλη. Φυσικά είναι σημαντικό να ξέρουμε τι κάνουμε πρώτα και τι ύστερα, γιατί δεν μπορείς να κάνεις σχέδιο χωρίς να έχεις λύση του Κυπριακού, όπως επίσης δεν μπορείς να έχεις λύση χωρίς να έχεις σχέδιο.
Όμως η προετοιμασία είναι απαραίτητη.
Θεωρούμε ότι η προετοιμασία είναι απαραίτητο στοιχείο μιας οποιασδήποτε λύσης. Τουλάχιστον είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε αυτό το θέμα. Υπάρχουν οι βάσεις, υπάρχουν τα στοιχεία. Από εκεί και πέρα το πώς θα προχωρήσουμε είναι κάτι άλλο. Το άλλο που πρέπει να πω είναι ότι δεν πρέπει κανένας να κάνει σχεδιασμό χωρίς τους πολίτες. Δηλαδή δεν μπορείς να εισηγηθείς ένα σχέδιο και να πεις αυτό είναι το σχέδιο και θα το επιβάλω. Δεν έχει νόημα, θα προκαλέσεις αντιδράσεις. Αλλά και να καταφέρεις να τις υπερβείς, θα δημιουργήσεις μια πόλη η οποία θα είναι ξένη προς τους ανθρώπους.
Όσον αφορά την ανοικοδόμηση τι είναι αυτά που πρέπει γίνουν αρχικά μέσα στην πόλη;
Έχουμε καταρτίσει ένα σχέδιο έκτασης δράσης για την Αμμόχωστο, στην οποία έχουν οργανωθεί όλα τα τμήματα τα οποία έχουν κάποια θέση για το θέμα και μπορούν να επέμβουν με τον τρόπο που θέλουμε. Τα πρώτα πράγματα που πρέπει να γίνουν φυσικά είναι ένας έλεγχος για να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Αυτός ο έλεγχος θα συμπεριλαμβάνει φυσικά έλεγχο των κτηρίων, να δούμε αν είναι ασφαλές πρώτα-πρώτα να μπει κάποιος μέσα. Σε αυτό το στάδιο το μόνο που μπορεί να πει κανένας είναι ότι μπορεί να εντοπίσει τα κτήρια τα οποία είναι επικίνδυνα και μπορεί να απαγορευτεί η είσοδος, μέχρι να υπάρξουν κάποιες διαδικασίες πριν κάποιος μπει μέσα και τα άλλα κτήρια τα οποία δεν φαίνεται να είναι επικίνδυνα, παρόλο που κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί άμεσα την ασφάλεια, αλλά δεν υπάρχει λόγος ιδιαίτερης ανησυχίας.
Το δεύτερο που θα πρέπει να γίνει είναι μια οργανωμένη επιστροφή των διαφόρων υπηρεσιών. Όσον αφορά αυτό, οι διάφορες υπηρεσίες έχουν τα δικά τους πλάνα. Για παράδειγμα η Αρχή Ηλεκτρισμού ξέρει τι θα κάνει, η υδατοπρομήθεια και η CYTA πάλι ξέρουν κτλ. Αντιλαμβάνεστε φυσικά ότι όλα αυτά είναι ένα σενάριο πάνω σε κάποιες παραδοχές. Δεν ξέρουμε αν θα δοθεί η Αμμόχωστος, κάτω από ποιους όρους θα δοθεί, πότε θα δοθεί, πόση ενημέρωση από πριν θα έχουμε κτλ., αλλά έχουμε ένα βασικό σχέδιο το οποίο μπορεί να τροποποιηθεί πολύ έυκολα για να καλύψει τις συνθήκες τις οποίες θα έχουμε μπροστά μας.
Για την αποκατάσταση της λειτουργίας της πόλης πόσα χρόνια θα χρειαστούν;
Γενικά μιλώντας οι σχεδιασμοί που πρέπει να γίνουν πρέπει να καλύπτουν μια περίοδο πέντε με δέκα χρόνων. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πάει κανένας στα τέσσερα χρόνια ή ότι θα καθίσουμε έξω και θα βάζουμε συνεργεία να δουλεύουν μέχρι να περάσουν τα τέσσερα χρόνια, αλλά αφού γίνουν οι πρώτες υποδομές, και αυτό μέσα σε τρεις μήνες περίπου, μπορούν να μπουν τα έκτακτα στοιχεία, τα οποία μπορούν να επιτρέψουν μία αρχική δυνατότητα διαβίωσης, να αρχίσουν πλέον να επιστρέφουν οι πρώτοι άνθρωποι που θα μπορούν να δραστηριοποιηθούν σε εκείνον το χώρο.
Όσον αφορά το κόστος, έχετε κάνει υπολογισμούς;
Το κόστος είναι πάντα μια περίεργη ποσότητα, γιατί εξαρτάται τι αποφάσεις παίρνει ο καθένας. Δηλαδή για το κόστος αποκατάστασης μιλάμε για της τάξης των 3-5 δισεκατομμυρίων για αυτά τα δέκα χρόνια για τα οποία μιλάμε. Αλλά από εκεί και πέρα εξαρτάται τι θέλουμε και ποιο θα είναι το όραμα της πολιτείας και ποια θα είναι η προσπάθεια, προς τα πού θα στραφεί. Και πρέπει να αποφασιστούν διάφορα πράγματα, τα οποία δεν είναι ακόμη αποφασισμένα: ποια θα είναι η αιχμή της οικονομικής ανάπτυξης της πόλης; Θα εξακολουθήσει να είναι ο τουρισμός; Πώς θα μπορέσει ο εκεί τουρισμός να συναγωνιστεί την Αγία Νάπα και την Πάφο που έχουν στοιχεία δεκαετιών πιο μπροστά από αυτά που έχουμε εκεί; Δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να το κάνει, αλλά πρέπει να το δούμε. Να δούμε επίσης τι θα γίνει με άλλες δυνατότητες που έχουν λεχθεί, όπως Κέντρο Εκπαίδευσης, Κέντρο Ιατρικών Υπηρεσιών, Κέντρο Έρευνας, Ευρωπαϊκή παρουσία σε αυτή την πόλη κτλ. Όλα αυτά είναι θέματα που πρέπει να συζητηθούν και πρέπει να συζητηθούν βασικά πρώτα πρώτα από τους Βαρωσιώτες τους ίδιους και δεύτερον από την κυπριακή πολιτεία σαν σύνολο.
Βλέπετε να γίνεται έστω και κάποιος μικρός διάλογος για αυτά τα θέματα;
Ναι γίνεται, αλλά ακόμη υπάρχει κάποια φοβία σε αυτή τη συζήτηση, διότι κάθε φορά που συζητιούνται αυτά τα θέματα προκύπτουν αντικρουόμενα συμφέροντα. Από την άλλη κάποτε μεγαλοποιούμε στο μυαλό μας αυτά τα αντικρουόμενα συμφέροντα. Το θέμα είναι έγκαιρα όμως να καθίσουμε και να εντοπίσουμε τα αντικρουόμενα συμφέροντα. Και από τις δικές μας μελέτες και συζητήσεις που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα είναι πολλά περισσότερα τα κοινά, αυτά που ενώνουν τους Βαρωσιώτες, από εκείνα που τους χωρίζουν. Δηλαδή αυτό δεν είναι κάτι το οποίο μας ανησυχεί ιδιαίτερα εμάς. Φτάνει να γίνει διάλογος και να μην εισέλθουμε φοβικά σε αυτή την κατάσταση.