Ενέργεια από κτηνοτροφικά απόβλητα στην Κύπρο
Οφέλη από το ευρωπαϊκό έργο Geronimo II-Biogas
Του Παύλου Νεοφύτου
Η ενεργειακή αξιοποίηση των κτηνοτροφικών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας μπορεί να αποτελέσει στις μέρες μας μία επικερδή μέθοδο εκμετάλλευσης και διαχείρισης των κτηνοτροφικών αποβλήτων. Στα πλαίσια προώθησης αυτής της πράσινης μορφής ενέργειας που χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη γεωργικά και πτηνοτροφικά προϊόντα, το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών συμμετέχει στο ευρωπαϊκό έργο Geronimo II-Biogas, που συγχρηματοδοτείται από το «Πρόγραμμα Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως δηλώνει στην «ΠΑ» ο κ. Ορέστης Κυριάκου, Λειτουργός Ενεργειακής Διαχείρισης στο Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών, στόχος του έργου είναι η στενή συνεργασία με τους κτηνοτρόφους και τους θεσμικούς παράγοντες της αγοράς της Κύπρου για το βιοαέριο αλλά και η ανάδειξη του οικονομικού και περιβαλλοντικού οφέλους που προκύπτει από τη δημιουργία σταθμών βιοαερίου σε κτηνοτροφικές μονάδες της Κύπρου.
Σύμφωνα με τον κ. Κυριάκου, η διαδικασία παραγωγής βιοαερίου συνίσταται στην αναερόβια αποικοδόμηση των αποβλήτων από την οποία παράγεται βιοαέριο, το οποίο αποτελείται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα σε αναλογίες που ποικίλουν ανάλογα με την πρώτη ύλη. «Η ποσότητα του παραγόμενου αερίου», προσθέτει, «επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως το είδος του υποστρώματος (μέγεθος αναλογία υγρών/στερεών, λόγος C/N), ο χρόνος παραμονής στον αναερόβιο χωνευτή, η θερμοκρασία κλπ. Η θερμοκρασία θεωρείται ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει τη διαδικασία».
«Η αναερόβια χώνευση του οργανικού υλικού οδηγεί και στο σχηματισμό ιλύος (ως παραπροϊόν) η οποία είναι πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία και σε ιχνοστοιχεία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οργανικό λίπασμα».
Σταθμοί βιοαερίου στην Κύπρο
Όπως μας πληροφορεί ο λειτουργός του Γραφείου, δεκατρείς σταθμοί παραγωγής βιοαερίου από κτηνοτροφικά απόβλητα λειτουργούν σήμερα στην Κύπρο, παράγοντας ηλεκτρική και θερμική ενέργεια (στην Εικόνα 1 παρουσιάζεται η ανάπτυξη των σταθμών βιοαερίου/βιομάζας από το 2007 μέχρι τον Ιούλιο του 2013). Σύμφωνα με μετρήσεις του περασμένου Ιουλίου, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των σταθμών, οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι στο δίκτυο της ΑΗΚ, ανέρχεται στα 9,714ΜW, η μέση μηνιαία παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας των σταθμών βιοαερίου είναι περίπου 3136ΜWh (με βάση την ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας του 2012), ενώ η μηνιαία παραγωγή θερμικής ενέργειας από τους σταθμούς αυτούς εκτιμάται στις 1700ΜWh. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) έχει παραχωρήσει μέχρι σήμερα συνολικά 17 άδειες για κατασκευή σταθμών βιοαερίου από κτηνοτροφικά απόβλητα για παραγωγή ενέργειας συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 14,9ΜW. Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται στους σταθμούς παραγωγής βιοαερίου από κτηνοτροφικά απόβλητα είναι αυτή της αναερόβιας χώνεψης.
Εικόνα 1: Εξέλιξη συνολική εγκατεστημένη ισχύς σταθμών βιοαερίου/βιομάζας συνδεδεμένων με το δίκτυο της ΑΗΚ (Πηγή:ΡΑΕΚ)
Οφέλη από την υλοποίηση του έργου Geronimo II-Biogas στην Κύπρο
Στα πλαίσια προώθησης της παραγωγής βιοαερίου από κτηνοτροφικά απόβλητα στην Κύπρο, το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών συμμετέχει στο ευρωπαϊκό έργο Geronimo II-Biogas, που συγχρηματοδοτείται από το «Πρόγραμμα Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Στόχος αυτού του έργου είναι η στενή συνεργασία με τους κτηνοτρόφους και τους θεσμικούς παράγοντες της αγοράς της Κύπρου για το βιοαέριο αλλά και η ανάδειξη του οικονομικού και περιβαλλοντικού οφέλους που προκύπτει από τη δημιουργία σταθμών βιοαερίου σε κτηνοτροφικές μονάδες της Κύπρου», τονίζει ο κ. Κυριάκου. Μάλιστα «στα πλαίσια υλοποίησης του έργου πραγματοποιήθηκε η εκπαίδευση 20 κτηνοτρόφων, αλλά και η δωρεάν επίσκεψη 6 κτηνοτρόφων σε εγκαταστάσεις βιοαερίου στο εξωτερικό (Τσεχία και Γερμανία), για επιτόπια παρακολούθηση της λειτουργίας τέτοιων σταθμών στην Ευρώπη», συμπληρώνει.
Ο Λειτουργός Ενεργειακής Διαχείρισης πληροφορεί τους ενδιαφερόμενους ότι η ιστοσελίδα του έργου είναι πλούσια σε περιεχόμενο και ο επισκέπτης μπορεί να βρει χρήσιμο υλικό και υπολογιστικά εργαλεία υπολογισμού του παραγόμενου βιοαερίου. Επίσης, έχουν αναπτυχθεί διαδικτυακά εκπαιδευτικά μαθήματα που απευθύνονται σε κτηνοτρόφους, συγκεκριμένα χοιροτρόφους και αγελαδοτρόφους, με σκοπό την εύκολη εκμάθηση του θεωρητικού υπόβαθρου της αξιοποίησης κτηνοτροφικών αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας αλλά και την ορθολογική διαχείριση των κτηνοτροφικών τους αποβλήτων. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα διαδικτυακά μαθήματα αποτελούνται από πέντε ενότητες και στο τέλος της καθεμίας περιλαμβάνονται και ορισμένες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής για καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου της κάθε ενότητας.
Το εργαλείο εργαλείο είναι διαθέσιμο δωρεάν στην ιστοσελίδα του έργου Geronimo II στο σύνδεσμο http://energy4farms.eu/el/elearning-el/. Προϋπόθεση για την πρόσβαση στα διαδικτυακά μαθήματα αποτελεί η εγγραφή στην ιστοσελίδα του έργου www.energy4farms.eu, η οποία είναι δωρεάν.
Εργαστήριο για κυβερνητικούς αξιωματούχους και φορείς χάραξης πολιτικής
Στις 2 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε στο Μπέρμινχαμ της Αγγλίας ειδικό εργαστήριο για εκπροσώπους αρμόδιων κυβερνητικών Τμημάτων και άλλους φορείς χάραξης πολιτικής, με στόχο να συζητηθούν οι ευκαιρίες και τα εμπόδια από την περαιτέρω αξιοποίηση των κτηνοτροφικών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας, ανταλλαγή εμπειριών και η συζήτηση των προβλημάτων που υπάρχουν στη διάδοση του τομέα του βιοαερίου. Εκεί παρουσιάστηκαν τα παραδείγματα του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Κροατίας, της Ολλανδίας και της Μάλτας. Οι συμμετέχοντες είχαν επίσης την ευκαιρία να την 4η ετήσια έκθεση «UK AD & Biogas 2013» με θέμα τις τεχνολογίες για παραγωγή βιοαερίου με αναερόβια χώνευση και την έκθεση κτηνοτροφίας «Livestock event». Από την Κύπρο στην συνάντηση παρευρέθηκε ο Δρ Πέτρος Μαυρομάτης, Ανώτερος Προϊστάμενος Κλάδου Χοιροτροφίας/Πτηνοτροφίας του Τμήματος Γεωργίας.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια στη Δυτική Ευρώπη, το συνεχώς διογκούµενο πρόβληµα της αναζήτησης εναλλακτικών ενεργειακών πόρων καθώς επίσης και η αναζήτηση πρόσθετων και εξασφαλισµένων πόρων για τους αγρότες, ανέδειξαν την παραγωγή βιοαερίου από αγροτικές καλλιέργειες, µε τεράστιους ρυθµούς ανάπτυξης, ως µια οικονοµικά αποδεκτή και φιλική προς το περιβάλλον διαδικασία. Η µεγαλύτερη ανάπτυξη παρατηρείται στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη και ειδικότερα στην πρωτοπόρο στον κλάδο Γερµανία, ακολουθούµενη από Αυστρία και Δανία. Στις συγκεκριµένες χώρες βρίσκεται το µεγαλύτερο ποσοστό (περίπου 70%) των µονάδων παραγωγής βιοαερίου από αγροτικές καλλιέργειες της Ευρώπης.
Αποτελέσματα ενεργειακών επισκέψεων σε 4 φάρμες στην Κύπρο
Όπως αναφέρει ο κ. Κυριάκου, στα πλαίσια του έργου Geronimo II-Biogas, διενεργήθηκαν συνολικά 70 ενεργειακοί έλεγχοι σε βουστάσια και χοιροστάσια στις συμμετέχοντες χώρες, με στόχο την ανάδειξη του δυναμικού βιοαερίου σε αυτές. Με τη βοήθεια ενός υπολογιστικού εργαλείου που αναπτύχθηκε στο έργο Geronimo I (το εργαλείο αυτό είναι δωρεάν διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του έργου www.energy4farms.eu), εκτιμήθηκαν διάφορες τεχνοοικονομικές παράμετροι που προκύπτουν από μια μελλοντική εγκατάσταση σταθμού στις κτηνοτροφικές μονάδες. Συγκεκριμένα στην Κύπρο διενεργήθηκαν τέσσερις ενεργειακοί έλεγχοι, δύο σε βουστάσια και δύο σε χοιροστάσια, στις περιοχές Δασάκι της Άχνας και Ορούντα. Τα κύρια αποτελέσματα που προέκυψαν από τους ενεργειακούς ελέγχους που διενεργήθηκαν στις τέσσερις κτηνοτροφικές μονάδες συνοψίζονται στον πίνακα1.
Πίνακας 1: Κύρια αποτελέσματα ενεργειακών επισκέψεων στην Κύπρο
Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Κυριάκου, το συνολικό δυναμικό βιοαερίου που προέκυψε από τους τέσσερις ενεργειακούς έλεγχους στην Κύπρο ανέρχεται στα 1.197.520m3 ανά έτος. Τέλος, αναλύοντας τα αποτελέσματα των ελέγχων, ο Λειτουργός του Ενεργειακού Γραφείου Κυπρίων Πολιτών, εκτιμά ότι υπάρχει σημαντικό δυναμικό βιοαερίου σε αυτές τις μονάδες, αλλά θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας συγκεντρωτικών σταθμών βιοαερίου (δύο ή περισσότερων κτηνοτροφικών μονάδων) και να αναζητηθούν επιπρόσθετες πρώτες ύλες, κατάλληλες για εισαγωγή στους σταθμούς βιοαερίου.
