Η Πρόεδρος του Ινστιτ. Περιβάλλοντος και Αειφόρ. Ανάπτυξης του ΔΗΣΥ μιλά στην «ΠΑ»
Η Πρόεδρος του Ινστιτ. Περιβάλλοντος και Αειφόρ. Ανάπτυξης του ΔΗΣΥ μιλά στην «ΠΑ»
Μαρία Ζαχαρίου – Δώδου: «Η Βουλή δεν προωθεί την ανακύκλωση»
Οι απόψεις της Μαρίας Ζαχαρίου – Δώδου πάντοτε δημιουργούν αίσθηση. Έχοντας το θάρρος της γνώμης της αρνείται πεισματικά να χαϊδέψει αυτιά και να συγκαλύψει αλήθειες. Άριστη γνώστρια των ζητημάτων που αφορούν το Περιβάλλον σχολιάζει και επικρίνει ζητήματα πράσινης πολιτικής που βλάπτουν τον τόπο, όπως την άρνηση της Βουλής να υποχρεώσει τους δήμους να κάνουν ανακύκλωση, τις αναχρονιστικές πολιτικές των ΟΕΔΑ που έχουν σταματήσει προσωρινά, τους χώρους επικίνδυνων αποβλήτων και την κατανομή περιβαλλοντικών υπηρεσιών σε διάφορα υπουργεία. «Είναι απαράδεκτο να αφήνουμε όλους όσους παίρνουν αποφάσεις που επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία αυτού του τόπου ατιμώρητους», επισημαίνει αναφερόμενη σε λανθασμένες, κατά την άποψή της, αποφάσεις ανωτέρων λειτουργών του Δημοσίου. Μιλά για το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης που δημιουργήθηκε από τον ΔΗΣΥ με στόχο να αποτελέσει σημείο αναφοράς για θέματα και πολιτικές που αφορούν το περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη.
Συνέντευξη στον Παύλο Νεοφύτου
Σε τι αποσκοπεί η λειτουργία του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης;
Το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης δημιουργήθηκε από τον ΔΗΣΥ με στόχο να αποτελέσει σημείο αναφοράς για θέματα και πολιτικές που αφορούν το περιβάλλον, αλλά και την Αειφόρο Ανάπτυξη. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια προσπαθεί να παρέμβει στα κοινά, να πάρει θέσεις, να δώσει συμβουλές και να δημιουργήσει πολιτικές για διάφορά περιβαλλοντικά θέματα.
Ένας από τους στόχους σας είναι και η επαφή των πολιτικών με το κοινό. Πόσο σημαντικό είναι αυτό;
Είναι πολύ σημαντικό το κοινό να έρχεται σε επαφή με πολιτικούς, για να γνωρίζει τις κυοφορούμενες πολιτικές και να μπορεί και αυτό να τις διαμορφώσει. Η συμμετοχή του κοινού στη διαμόρφωση πολιτικής έχει μεγάλη σημασία και μάλιστα προωθείται και με όλες τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια διοργανώνουμε διάφορες ημερίδες για φλέγοντα θέματα, στα οποία καλούμε τους πολιτικούς και τον κόσμο για να ανταλλαγούν απόψεις και να ακούσουν τις νέες πολιτικές.
Πρόσφατα το Ινστιτούτο βράβευσε επτά κτηνοτροφικές μονάδες που χρησιμοποιούν σταθμούς επεξεργασίας κτηνοτροφικών αποβλήτων. Τι σας οδήγησε στην απόφαση να βραβεύσετε αυτές τις ενέργειες;
Η προώθηση τέτοιων πολιτικών όπως η χρησιμοποίηση αποβλήτων για να παράξεις ενέργεια είναι μέσα στα πλαίσια της Αειφόρου Ανάπτυξης, διότι κάτι το οποίο έχεις να πετάξεις το χρησιμοποιείς σαν πόρο, ο οποίος θα σου φέρει και εισόδημα. Βέβαια η πολιτική χρήσης των γεωργοκτηνοτροφικών αποβλήτων εντάσσεται μέσα στα πλαίσια των πολιτικών Ανανεώσιμων Πήγών Ενέργειας της ΕΕ και συνάμα των πολιτικών της Κύπρου. Η ΕΕ απαιτεί μέχρι το 2020 13% της ενέργειας που χρησιμοποιείται στην Κύπρο να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Αυτές μπορεί να είναι ο ήλιος, μπορεί να είναι ο αέρας, αλλά μπορεί να είναι και η βιομάζα. Η βιομάζα μπορεί να προέρχεται από τα σκουπίδια, αλλά και από άλλα απόβλητα. Αυτές οι εταιρείες – και πρέπει να τους πούμε και ένα ευχαριστώ, διότι αυτή η ιδιωτική πρωτοβουλία θα επενδύσει σε νέες καινοτόμες δράσεις – είναι πολύ σημαντικές, διότι οι ιδιώτες έβαλαν τα λεφτά τους για να κάνουν μία επένδυση, η οποία φαίνεται ότι έχει δουλέψει, έχει επιλύσει ένα σημαντικότατο περιβαλλοντικό πρόβλημα, το πρόβλημα των γεωργοκτηνοτροφικών αποβλήτων και κυρίως των χοιρολυμάτων. Όταν ήμουν δημόσιος υπάλληλος στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων τρέχαμε τους χοιροτρόφους και αγελαδοτρόφους, που δημιουργούσαν δεξαμενές και έβαζαν τα απόβλητά τους μέσα, με αποτέλεσμα να μυρίζει άσχημα η περιοχή, ενώ τα έριχναν και ανεξέλεγκτα μέσα στους ποταμούς. Τώρα βέβαια δημιουργήθηκε το αντίθετο. Όλοι αυτοί οι οποίοι δημιούργησαν σταθμούς τρέχουν όλους αυτούς που δημιουργούν χοιρολύματα, που δεν έχουν δηλαδή σταθμούς, για να τους φέρουν στους σταθμούς τους, ώστε να παράξουν ενέργεια. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Ένα σημαντικό πρόβλημα που έχουμε στην Κύπρο είναι και η διαχείριση των σκυβάλων. Εσείς πώς βλέπετε το σκηνικό που επικρατεί;
Η διαχείριση των σκυβάλων είναι το υπαριθμόν ένα πιστεύω περιβαλλοντικό πρόβλημα της Κύπρου, διότι μέχρι πρόσφατα προωθούσαμε και εφαρμόζαμε αναχρονιστικές πολιτικές. Και αυτή την αναχρονιστική πολιτική την πληρώνει ο πολίτης. Με τις πολιτικές οι οποίες προωθούνταν θα μπορούσε να έρθει ο πολίτης και να πληρώνει σκύβαλα των 300 Ευρώ το μήνα, ενώ έχει χώρες, όπως τόνισε πρόσφατα στο συνέδριο του Ινστιτούτου ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ, ο οποίος επισκέφτηκε την Εσθονία, που πληρώνουν μερικές δεκάδες Ευρώ – ούτε δεκάδες, μάλιστα εισπράττουν, γιατί πωλούν τα ανακυκλώσιμα. Η Κύπρος δυστυχώς προωθούσε μέχρι πρόσφατα έναν στρατηγικό σχεδιασμό, ο οποίος εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το 2004. Επομένως σχεδιάστηκε 1-2 χρόνια πριν μπούμε στην ΕΕ. Μπαίνοντας στην ΕΕ η ΕΕ είχε κάποιες νέες πολιτικές και νέες οδηγίες, τις οποίες εμείς δεν λάβαμε υπόψη στο στρατηγικό σχεδιασμό μας και προχωρούσαμε να εφαρμόσουμε εκείνες τις παλιές πολιτικές. Η ΕΕ έθεσε πρωταρχικό στόχο την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των πόρων. Η ανακύκλωση είναι μία μεγάλη υπόθεση, την οποία δυστυχώς δεν προωθήσαμε.
Ποια η άποψή σας για τους σχεδιασμούς της προηγούμενης και τωρινής κυβέρνησης για τη δημιουργία σταθμών ΟΕΔΑ ;
Προωθήθηκαν να γίνουν σταθμοί περισσότεροι χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη την ανακύκλωση. Αλλά είμαστε υπόχρεοι να κάνουμε ανακύκλωση και δυστυχώς προωθούνταν πολιτικές για να δημιουργηθεί ακόμη μία Κόσιη, μια Κόσιη η οποία είναι ένα σκάνδαλο, στην οποία θέσανε εγγυημένες ποσότητες στον εργολάβο, ο οποίος δεν τις παίρνει, αφού δεν πηγαίνουν εκεί όλα τα απαιτούμενα σκύβαλα, και δημιουργήθηκε όλο αυτό το πρόβλημα. Για να μην αναφέρω ότι δημιουργήθηκε ένας σταθμός που παίρνει, λέει, μόνο τα απόβλητα της Λάρνακας και της Επαρχίας Αμμοχώστου και δεν παίρνει από οπουδήποτε αλλού… Δηλαδή ήταν μία απαράδεκτη ενέργεια, για την οποία πιστεύω ότι θα πρέπει να γίνει πλήρης έρευνα και κάποιος πρέπει να πάρει την ευθύνη για αυτά τα οποία έκανε. Είναι απαράδεκτο να αφήνουμε όλους όσους παίρνουν αποφάσεις που επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία αυτού του τόπου ατιμώρητους. Γίνεται να προωθώ ως δημόσιος υπάλληλος αυτά τα πράγματα και να μην έχω καμία ευθύνη; Και για αυτό πιστεύω ότι θα πρέπει οι νομοθεσίες να αλλάξουν, ώστε να έχουν και αυτοί κάποια ευθύνη. Δεν είναι δυνατόν να είμαι σε μια θέση, στην οποία παίρνω 80 – 100,000 Ευρώ το χρόνο, και δεν έχω καμία ευθύνη γιατί πήρα μία απόφαση. Ευτυχώς ο νέος Υπουργός Εσωτερικών μελετώντας το θέμα και με τη συνεργασία του υπουργού Γεωργίας, προώθησαν πολιτικές και σταμάτησαν τουλάχιστον προσωρινά την υλοποίηση του συγκεκριμένου στρατηγικού σχεδιασμού. Αλλά όμως το να τους σταματήσεις δεν είναι αρκετό, σημαντικό είναι να διαμορφώσω και να αρχίσω να δουλεύω μια νέα πολιτική, για να εξασφαλίσω και τα κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Θέλω να σημειώσω εδώ ότι στην Επιτροπή Περιβάλλοντος φέρνανε και βάζανε τα πόδια μας σε ένα παπούτσι, λέγοντας ”Μα θα χάσουμε τα λεφτά από την ΕΕ”. Και θα παίρναμε 65 εκατομμύρια από την ΕΕ, ενώ προωθούσαν σχέδιο για τέσσερις σταθμούς, επί 80 εκατομμύρια ο κάθε σταθμός, πέραν του λειτουργικού κόστους του κάθε σταθμού, που είναι μερικά εκατομμύρια, συν να δημιουργηθεί μονάδα καύσης 300 εκατομμύρια στο Πεντάκωμο της Λεμεσού. Και όλα αυτά για να μην χάσουν 65 εκατομμύρια. Αυτοί ήταν οι σχεδιασμοί τους.
Τώρα ένα άλλο ζήτημα που αφορά τα σκύβαλα είναι ότι και η Βουλή δεν προωθεί τους σχεδιασμούς, ώστε να υποχρεώσει τους δήμους να κάνουν ανακύκλωση, αφού αυτό είναι το βασικό. Να τους υποχρεώσει!
Επίσης δεν έχουμε δημιουργήσει χώρους επικίνδυνων αποβλήτων. Όταν είχα πάει στη Λετονία, τότε που εργαζόμουν περιοδικά σε πρόγραμμα της ΕΕ, εντυπωσιάστηκα από τους σιγυρισμένους χώρους που έχουν για τα επικίνδυνα απόβλητα, τα οποία δεν επεξεργάζονται, τα εξάγουν. Είδα χώρους σιγυρισμένους, στεγασμένους, καθαρούς, με υπόστεγα, όπου τοποθετούνται τα βαρέλια κάθε τοξικού είδους με κάποια απόσταση μεταξύ τους. Δηλαδή ο χώρος των επικίνδυνων αποβλήτων δεν πρέπει να βλέπεται σαν μια αποθήκη, σαν ένας χώρος που πετάω πράγματα. Όχι, είναι ένας χώρος σιγυρισμένος και στεγασμένος. Πρέπει κι εμείς να πάρουμε το παράδειγμα αυτών των χωρών, που αν και είναι φτωχές, αυτό το έχουν κάνει. Εμείς όχι.
Πρόβλημα στη διαμόρφωση πολιτικών είναι και η κατανομή των περιβαλλοντικών υπηρεσιών σε διάφορα υπουργεία.
Βεβαίως. Για παράδειγμα η διαχείριση των σκυβάλων δεν πρέπει να ανήκει στο Υπουργείο Εσωτερικών. Το θέμα των σκυβάλων είναι καθαρώς περιβαλλοντικό. Και πρέπει να πάει κάτω από το Υπουργείο Γεωργίας, για να βλέπονται τα θέματα όλα σφαιρικά. Αυτή η κατανομή των υπηρεσιών σε διάφορα υπουργεία, δημιουργεί βέβαια πολλά προβλήματα. Και αυτό είναι ένα μήνυμα και προς την Επίτροπο Μεταρρύθμισης, ότι θα πρέπει να δει και αυτά τα θέματα, ότι αυτός ο τομέας πρέπει να πάει στο Τμήμα Περιβάλλοντος, και όλα τα άλλα να πάνε εκεί. Επίσης το Υπουργείο Εργασίας παρακολουθεί την αέρια ρύπανση. Γιατί να ανήκει αυτό στο Υπουργείο Εργασίας; Να μεταφερθούν. Εγώ δεν λέω να προσλάβουν νέο προσωπικό. Το προσωπικό όπως είναι να το μεταφέρουν κάτω από το Τμήμα Περιβάλλοντος. Μάλιστα θα εξοικονομήσουμε και πόρους, και προσωπικό, διότι δεν θα έχω προσωπικό να ασχολείται με σκύβαλα και στην Υπηρεσία Περιβάλλοντος και στο Υπουργείο Εσωτερικών.
