Δράση για να σωθεί ο Νυχτοπάππαρος – ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Δράση για να σωθεί ο Νυχτοπάππαρος

Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες για τα είδη νυχτερίδων στην Κύπρο

Της Μαρίας Αριστείδου

Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι προβλεπόμενες εργασίες για τα είδη χειρόπτερων (νυχτερίδων) της Κύπρου, που απειλούνται, στο πλαίσιο του έργου LIFE Φύση με ακρωνύμιο ICOSTACY, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 50%. Οι εργασίες αφορούσαν και τη διάσωση ενός σπάνιου είδους νυχτερίδας, το οποίο υπάρχει μόνο στην Κύπρο, τη φρουτονυχτερίδα ή αιγυπτιακή νυχτερίδα ή νυχτοπάππαρο, όπως είναι πιο γνωστή, με επιστημονική ονομασία rousettus aegyrtiacus. Συντονιστής δικαιούχος του έργου είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου, «οι εργασίες περιλάμβαναν επισκευές εγκαταλελειμμένων κτηρίων και στοών ορυχείων, έτσι ώστε τα υπό μελέτη δεκαπέντε είδη νυχτερίδων της Κύπρου να μπορούν να βρουν καταφύγιο σε αυτά (προστασία από τους θηρευτές και δημιουργία κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης)». Κατά τη διάρκεια υλοποίησης της δράσης επιλέχθηκαν μετά από συστηματική παρακολούθηση και συλλογή δεδομένων, δεκατρία παλιά κτήρια και πέντε στοές ορυχείων, σε περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 της Κύπρου. Οι επισκευαστικές εργασίες αφορούσαν κλείσιμο παραθύρων και πορτών αφήνοντας ειδικά ανοίγματα για να εισέρχονται τα είδη, τοποθέτηση θερμοπαγίδων και τεχνητών ξύλινων φωλιών για νυχτερίδες (bat boxes), υποστύλωση και καθαρισμό των στοών ορυχείων, καθώς και τοποθέτηση ειδικών μεταλλικών κλωβών στις εισόδους τους. Επίσης κατασκευάστηκαν και τοποθετήθηκαν περιφράξεις και μπάρες ελέγχου πρόσβασης στις στοές και τοποθετήθηκαν ενημερωτικές πινακίδες σχετικά με τους στόχους της δράσης. Για την αύξηση της διαθεσιμότητας τροφής της αιγυπτιακής νυχτερίδας, η οποία αποτελεί το μοναδικό είδος νυχτερίδας στην Κύπρο που τρέφεται με φρούτα, δημιουργήθηκε φυτεία οπωροφόρων δέντρων στην περιοχή Μάμμαρι. Η δράση αυτή, αναμένεται πως θα αυξήσει τον πληθυσμό και τις αποικίες των ειδών νυχτερίδας.

Κινδυνεύει ο νυχτοπάππαρος

Είναι το μοναδικό θηλαστικό στον τόπο μας που πετά και δεν υπάρχει σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Τρέφεται με φρούτα υπερώριμα, τα οποία δεν μπορούν να καταναλωθούν από τον άνθρωπο και αυτό βοηθά στη μείωση των επιβλαβών εντόμων. Ο νυχτοπάππαρος κουρνιάζει σε μεγάλες σπηλιές και αυτή τη στιγμή κινδυνεύει με αφανισμό, γιατί θανατώνεται από τους γεωργούς, που δεν γνωρίζουν ότι μόνο με τα σάπια φρούτα τρέφεται, αλλά πιστεύεται ότι προκαλεί ζημιές σε καλλιέργειες φρούτων. Απειλείται επίσης από την κατάρρευση των ορυχείων όπου φωλιάζει, τη χρήση χημικών και τη γενικότερη ανθρώπινη όχληση στα καταφύγιά του. Αντικείμενο προς διερεύνηση αποτελεί η συρρίκνωση αρκετών αποικιών του τα τελευταία χρόνια.

Ο νυχτοπάππαρος έχει ευρεία αλλά κατακερματισμένη κατανομή, καθώς απαντάται στη νοτιοανατολική Μεσόγειο (Κύπρο, ν. Τουρκία, Μ. Ανατολή και β. Αίγυπτο), την Αραβική Χερσόνησο και τον Περσικό Κόλπο και σε αρκετές χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, κυρίως κοντά στη θάλασσα.

Το Πρόγραμμα ICOSTACY

Το Πρόγραμμα ICOSTACY, με πλήρη τίτλο «Βελτιώνοντας την κατάσταση διατήρησης των ειδών πανίδας στην Κύπρο: Από την αποκατάσταση των μικροενδιαιτημάτων των ειδών έως τη συνεκτικότητα του οικολογικού τοπίου», είναι ένα πρόγραμμα LIFE Plus-Φύση, με συνολικό προϋπολογισμό €1.241.007, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά 50%. Αντικείμενο του προγράμματος είναι η βελτίωση της κατάστασης διατήρησης 20 επιλεγμένων ειδών πανίδας και των ενδιαιτημάτων τους, σε 14 περιοχές του δικτύου NATURA 2000 της Κύπρου. Η επίτευξη του στόχου αυτού, επιδιώκεται μέσω της εφαρμογής διακριτών δράσεων διατήρησης, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την προστασία, αποκατάσταση και δημιουργία νέων μικροενδιαιτημάτων για τα επιλεγμένα είδη.

Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα στοχεύει στα παρακάτω αντικείμενα:

Προστασία των 20 επιλεγμένων ειδών και βελτίωση των ενδιαιτημάτων τους, στις επιλεγμένες περιοχές του δικτύου NATURA 2000.

Ενίσχυση της γνώσης για την εκτίμηση της κατάστασης διατήρησης αυτών των ειδών στην Κύπρο.

Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των χρηστών των επιλεγμένων περιοχών και του κοινού, με έμφαση στα συγκεκριμένα είδη.

Αναζήτηση ενδείξεων και παρουσίαση προτάσεων για την ενίσχυση της συνεκτικότητας του οικολογικού τοπίου στις περιοχές του δικτύου NATURA 2000, στην Κύπρό.

Ανάδοχος του Προγράμματος είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων στην Κύπρο και εταίροι του το Τμήμα Δασών και Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών του ίδιου Υπουργείου, καθώς και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, η εταιρία ΟΙΚΟΣ ΕΠΕ και η εταιρία ΑΤΕΠΕ-Διαχείριση Οικοσυστημάτων.

Ήξερες ότι…

Ήξερες ότι μία εντομοφάγος νυχτερίδα μπορεί να καταναλώσει μέχρι και 3000 έντομα μέσα σε ένα βράδυ; Είναι δηλαδή φυσικός ρυθμιστής των εντόμων που τόσο μας ταλαιπωρούν. Στην Κύπρο φιλοξενούμε 18 διαφορετικά είδη εντομοφάγων νυχτερίδων και ακόμη ένα είδος -τη φρουτονυχτερίδα που τρέφεται με ώριμα φρούτα. Είμαστε η μοναδική χώρα της Ευρώπης που φιλοξενεί τη φρουτονυχτερίδα και η προστασία της είναι ευθύνη μας.